Terugkeer van antisemitische karikaturen

In de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog werden Joden met grote minachting bekeken en vormden vaak het gespreksonderwerp aan tafel of in de kroeg. Samenzweringstheorieën deden de ronde en de Joden kregen de schuld van alles en nog meer. Deze wrevel heeft in het verleden tot ongelooflijk kwaadaardige daden geleid en nu lijkt een zeer vergelijkbare afkeer weer opnieuw de kop op te steken.

Er zijn in de geschiedenis een aantal zeer succesvolle Joden geweest en die zijn er ook nu nog, maar volgens sommigen wordt door die enkele Joden onze hele wereld naar de verdoemenis gestuurd. Dit is ten minste de indruk die een recente karikatuur in de populaire Duitse Süddeutsche Zeitung lijkt te wekken.

Diese @SZ-Karikatur reproduziert mehrere antisemitische Topoi. Im antisemitischen Weltbild wird Juden – hier Selenskyj – eine weltumspannende Macht in Politik und Wirtschaft zugeschrieben. Es ist zudem die Figur des hinterlistigen Strippenziehers und die des Krisenprofiteurs. pic.twitter.com/Ekuaa22fBB

— Frederik Schindler (@Freddy2805) May 26, 2022

De karikatuur die op 26 mei viraal ging op de sociale media, toonde de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy onheilspellend voorovergebogen over de leiders die bijeenwaren op het Wereld Economisch Forum. Zelenskyy leek de echte macht achter alles te zijn. Bovendien vertoonde de karikatuur stereotiepe Joodse kenmerken als een kromme neus, grote oren en zwaarlijvigheid. Zelenskyy keek boos, gefrustreerd alsof de wereldleiders te traag zijn bevelen opvolgden.

Men mag zeker kritisch kijken naar Zelenskyy's rol en aanpak, maar om hem dan af te schilderen als een wereldoverheersende Jood en daarbij nazi-sentimenten aan te wakkeren?

SZ kreeg veel kritiek, maar beweerde dat de karikatuur gebaseerd was op zijn videotoespraak op het forum. Velen vroegen zich echter af wat de achterliggende boodschap moest zijn voor de meer dan een miljoen dagelijkse lezers?

Remko Leemhuis, directeur van het American Jewish Committee (AJC) Berlin, zei tegen het Duitse BILD: "Wij zijn ontzet, maar niet echt verbaasd, dat er weer eens een duidelijk antisemitische karikatuur in de "Süddeutsche" is gepubliceerd. Helaas moeten we daarom concluderen dat er na de vorige schandalen geen leerproces heeft plaatsgevonden, of misschien ontbreekt gewoon de wil daartoe."

In 2014 publiceerde de SZ een karikatuur waarop Facebookbaas Mark Zuckerberg werd afgebeeld als een octopus met traditioneel joodse tempelkrullen en een kromme neus. Opnieuw werd het beeld van een wereldoverheersend wezen in de gedachten van de toeschouwers opgeroepen. Natuurlijk is Facebook geen kracht ten goede geweest, maar om het kwaad van Facebook nu volledig aan het Joodse ras toe te schrijven?

SZ heeft eerder al een soortgelijke karikatuur gehad waarop de toenmalig premier van Israël, Benjamin Netanyahu, een kernbom vasthield tijdens het Eurovisiesongfestival in 2018. In al deze gevallen is zo’n karikatuur door verschillende goedkeuringsniveaus gegaan, voordat hij werd gepubliceerd.

Het antisemitisme over de hele wereld is zorgwekkend, maar in Duitsland is het aantoonbaar het meest destructief geweest. Complottheorieën zijn weer aan de orde van de dag en in de Arabische en Westerse wereld laait de wrok tegen de natie Israël opnieuw op. Heeft onze wereld de les van de geschiedenis geleerd of zal de wereld haar verwoestende vergissing herhalen? Ons artikel "The One Minority Society Loves to Hate" (momenteel alleen beschikbaar in het Engels) onderzoekt de tekenen die kunnen leiden tot een nog gruwelijker holocaust, de oorzaken voor deze haat en waarom we zelfs de kleinste waarschuwingssignalen in de gaten moeten houden.

Dit korte artikel werd eerst als Trompet Brief gepubliceerd. Wilt u dagelijks nieuws-updates in uw inbox ontvangen? Schrijf u dan hier in.