Geert Wilders voorspelt een ‘Patriottische Lente’ voor Europa

De Nederlandse politicus Geert Wilders, haar achterover gekamd en retoriek in de aanslag, heeft gezegd dat de komende verkiezingen van 15 maart in Nederland het begin zijn van een “patriottische lente” in Europa. Na de Nederlandse verkiezingen, waarbij wordt voorspeld dat de Partij Voor de Vrijheid (pvv) van Wilders het grootste aantal zetels zal halen, zullen in mei de Fransen gaan stemmen, in september de Duitsers, en de Italianen op het moment dat ze er aan toe komen.

Wilders is in de afgelopen tien jaar in populariteit gestegen. In 2008 zette zijn anti-Islam Fitna video  hem op het internationale podium, en de daaropvolgende doodsbedreigingen en moordpogingen slaagden er niet in hem in te tomen.

Toen de PVV een overweldigende 24 van de 150 zetels won in de verkiezingen van juni 2010, voorspelde schrijver voor de Trompet Richard Palmer, dat deze “opkomst van rechts tot nu toe slechts het begin is. … Maar verwacht niet dat de protestpartijen overal in Europa aan de macht zullen komen. In plaats daarvan zullen centrumpartijen hun kiezers volgen door geleidelijk aan posities in te nemen die een paar jaar geleden nog ondenkbaar waren. Dit is slechts het begin van de opkomst van rechts.”

Dit is wat er in heel Europa, in verschillende mate, is gebeurd. De Franse centrumpartijen zijn ineengestort en hebben het campagne voeren overgelaten aan voormalige buitenstaanders. Oostenrijk heeft ternauwernood vermeden dat een eerder “ondenkbare” partij werd verkozen. De afd in Duitsland steelt stemmen van de grote coalitiepartijen. En Geert Wilders, ook wel “Kapitein Peroxide,” heeft ervoor gezorgd dat de zittende regering haar toon heeft aangepast om irrelevantie te voorkomen.

Het laatste stuk van de Economist over Wilders, met een cartoon van de zittende minister-president Mark Rutte die hem nabootst, portretteert de koploper als iemand die de Nederlandse politiek meesleept richting het nationalisme:

“Er is iets mis met ons land” begon een open brief aan het Nederlandse volk die vorige maand werd gepubliceerd. Er werd verder in geklaagd over mensen die “onze vrijheid misbruiken om hier de boel te verstieren, terwijl ze juist naar ons land zijn gekomen voor die vrijheid” en hen werd gewaarschuwd “doe normaal of ga weg.” De auteur was niet Geert Wilders, de leider van de anti-moslim Vrijheidspartij (pvv), maar Mark Rutte, leider van de vrijdenkende Liberalen (vvd) en minister-president van een land dat zichzelf presenteert als een van de meest tolerante in de wereld. “Doe normaal” is een veelvoorkomende uitdrukking in het Nederlands; het betekent “doe niet zo vervelend” of “doe niet zo raar.” Maar hier had het een donkere, buitensluitende toon.

Dit is niet het enige voorbeeld waarbij Rutte woorden steelt van Wilders. Eerder in het politieke seizoen zei Rutte tegen een groep antisociale Turkse jongeren “pleur op” of “rot op” naar Turkije. “Iedereen weet onmiddellijk dat dit de stijl van Wilders is … het is bijna dialect, een beetje archaïsch,” zei Henk te Velde, een professor Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Leiden die politieke taal bestudeert.

Europa’s modus operandi was eerder altijd om de buitenstaanders te brandmerken als “racisten,” of nog beter “fascisten.” Wanneer die benadering zijn angel verliest is het tijd om de ideologische kloof te overbruggen. Zoals Duitslands Edmund Stoiber zou zeggen, je kan het niet aan een andere partij overlaten om zich te richten op de bezorgdheid van je conservatieve burgers.

Maar zelfs als we uitgaan van hoogste Nederlandse peilingen is het nog steeds onwaarschijnlijk dat Wilders de hoogste baan zal bemachtigen. De andere partijen zullen er alles aan doen om dat te voorkomen. De pvv zal naar verwachting 20 procent van de stemmen krijgen, waarbij voor Rutte’s vvd rond de 16 procent voorspelt wordt. De Nederlandse grondwet vereist een gewone meerderheid om te kunnen regeren. Veel partijen hebben op voorhand geweigerd een coalitie met Wilders aan te gaan.

“Toch zou het weinig goeds beloven voor de democratie om de winnaar van de verkiezingen uit de regering te houden,” vervolgde de Economist, “en het zou de beschuldigingen van Wilders staven dat de elites de wil van het volk negeren. En het “Wilders-effect” op andere partijen is enorm. Weinigen durven een positief woord te mompelen over Europa of vluchtelingen. Partijen over het gehele spectrum praten over nationale identiteit of ‘progressief patriottisme’ (een slagzin die net zo leeg is als hij klinkt).”

Als Wilders het grootste aantal stemmen wint – en niet de macht die daarbij hoort – dan kunt u zich de verontwaardiging voorstellen. Dit lijkt de meest waarschijnlijke uitkomst – Wilders krijgt de meeste stemmen, wordt uitgesloten van de macht, en ziet zijn populariteit daardoor nog sterker stijgen.

Er is veel te zeggen voor de vastbesloten houding van Wilders tegen radicaal Islam. Maar hij maakt deel uit van een golf in Europa die veel meer extreme partijen bevat. Zoals we schreven in 2010: “Veel van deze partijen die 15 tot 20 procent van de stemmen aantrekken zijn gewelddadig racistisch. De partij van Wilders, die simpelweg tegen de Islam is, is eigenlijk in de minderheid: De meerderheid van de extreemrechtse randpartijen zijn antisemitisch en zouden het liefst concentratiekampen terugbrengen.”

Is dat ondenkbaar? Deze partijen komen al in de buurt om deel uit maken van nationale en regionale regeringen! Hun ideeën worden steeds meer mainstream.

De opkomst van Wilders en anderen zoals hij wijst op een radicale verschuiving in de politiek in heel Europa. Het gehele politieke spectrum maakt een verschuiving naar rechts. Deze verschuiving pakt zeker de echte problemen aan waar Europa mee worstelt. Maar de minder smakelijke elementen van deze beweging wijzen op de gevaren ervan.

De eerste schokken in Nederland zijn het begin van een politieke aardbeving die regeringen over het hele continent zal herstructureren. Om te begrijpen wat het effect van deze aardbeving zal zijn, lees “Europa’s oude demonen keren terug.”  ▪